هیچ راهی وجود ندارد که بتوان قبل از مراجعه به متخصص ارتودنسی طول مدت ارتودنسی و زمان سیم‌کشی دندان‌ها را تعیین کرد؛ تنها پس از مراجعه به ارتودنتیست و ارزیابی وضعیت دندان‌ها و شدت نامرتبی آنها می‌توان طول درمان را تخمین زد. متخصص متغیرهای بسیاری مانند وضعیت دندان‌ها و لثه‌ها، فضای موجود در دهان و میزان حرکت دادن دندان‌ها را ارزیابی می‌کند. متخصص ارتودنسی طرح درمان را در مرحله بعد تهیه می‌کند و مدت زمان ارتودنسی دندان را برآورد می‌نماید.

ارتودنسی به طور متوسط یک تا دو سال طول می‌کشد. البته مدت زمان درمان به نوع ناهنجاری و نامرتبی دندان‌ها بستگی دارد که در بعضی موارد سیم‌کشی سه ساله یا طولانی‌تر دندان‌ها را ایجاب می‌کند و گاهی فقط یک دوره کمتر از یک سال برای رسیدن به نتیجه دلخواه کافی است. عامل‌های متعددی بر نوع و مدت زمان درمان ارتودنسی اثر می‌گذارد.

 راهکار متخصص ارتودنسی برای برآورد طول درمان ارتودنسی

متخصص ارتودنسی در جلسه اول از دندان‌ها عکس رادیوگرافی و احتمالاً قالب می‌گیرد و گستردگی و مدت زمان مرتب کردن دندانها را با توجه به نتایج معاینه تخمین می‌زند. متخصص طرح درمانی منحصر به فردی را با در نظر گرفتن این اطلاعات تهیه می‌کند.

مدت زمانی که متخصص آن را در جلسه اول اعلام می‌کند، زمان مطلوب برای رسیدن به نتیجه دلخواه است و ممکن است درمان ارتودنسی  با دخیل شدن فاکتورهای مختلفی بسیار طولانی‌تر یا بسیار کوتاه‌تر شود که امکان لحاظ کردن آنها در ابتدا وجود نداشته است.

درهر حال کمترین و بیشترین زمان استفاده از بریس به ترتیب 6 ماه و 3 سال است. متوسط زمان ارتودنسی حدود 12 تا 18 ماه است و پس از آن باید مدتی از نگهدارنده (ریتینر) استفاده شود. مرحله نگهداری معمولاً حدود 6 ماه است، البته بعضی از مشکلات ارتودنسی استفاده مادام‌العمر از پلاک ریتینر را ایجاب می‌کند.

دکتر بهزاد امیری اندی

عامل‌های موثر بر مدت زمان ارتودنسی:

مدت زمان درمان ارتودنسی تابعی از عوامل زیر است.

شدت مشکل

این که دندان‌ها و استخوان‌ها به چه مقدار دستکاری نیاز دارند، بهترین عامل برای پیش‌بینی کردن مدت زمان درمان است. طبعاً هر چه شدت نامرتبی دندان‌ها بیشتر باشد، درمان نیز طولانی‌تر خواهد شد. میزان حرکت دادن دندان‌ها و فضایی که در دهان برای قرارگیری دندان‌های مرتب شده وجود دارد نیز یکی از عامل‌های مهم تعیین طول درمان ارتودنسی است. چنانچه میزان حرکت دندان‌ها کم باشد و فضای کافی برای آنها وجود داشته باشد، درمان ارتودنسی برای ردیف کردن دندانها سریع‌تر خواهد بود.

سن بیمار

هیچ زمانی برای انجام ارتودنسی دیر نیست و حتی افراد بزرگسال نیز می توانند از مزایای ارتودنسی بهره مند شوند، اما معمولابهترین زمان ارتودنسی در سنین پایین است.متخصص ارتودنسی زمان مناسب ارتودنسی را برای هر سه گروه سنی کودکان، نوجوانان یا بزرگسالان تعیین می‌کند.سن بیمار در زمان شروع درمان ارتودنسی تاثیر قابل توجهی بر طول درمان دارد. هر چه سن کمتر باشد، درمان کوتاه‌تر خواهد بود؛ چرا که بافت‌ها و استخوان‌های کودکان هنوز در حال رشد است و سریع‌تر خود را با تغییرات وفق می‌دهد. این زمان برای نوجوانان و بزرگسالان طولانی‌تر است. البته از آنجایی که فرایند و مراحل مکانیکی حرکت دادن دندان‌ها برای کودکان و بزرگسالان یکسان است، این اختلاف زمان جزئی است.

نوع بریس

نوع سیم‌کشی دندان‌ها نیز بر سرعت درمان ارتودنسی اثر می‌گذارد. ارتودنسی فلزی معمولاً سریع‌ترین و موثرترین روش مرتب کردن دندان‌ها است. با این حال برخی بیماران ترجیح می‌دهند درمان اندکی طولانی‌تر شود، اما در عوض از بریس‌هایی مانند بریس سرامیکی یا بریس نامرئی استفاده کنند که جلب توجه نمی‌کند.

پشتکار و تعهد بیمار

تعهد بیمار و نگرش وی نسبت به درمان نیز نقش انکارناپذیری در تعیین طول درمان ارتودنسی و نتایج آن دارد. متخصص ارتودنسی دستورات لازم را برای مراقبت از دندان‌ها حین ارتودنسی به بیمار ارائه می‌دهد. پیروی از این دستورات و رعایت توصیه‌ها باعث می‌شود ارتودنسی طولانی‌تر از مدت برآورد شده نشود. التهاب لثه یا پوسیدگی دندان در پی‌آمد کوتاهی در رعایت بهداشت دهان و دندان متخصص ارتودنسی را مجبور می‌کند تا درمان را آهسته‌تر پیش ببرد و ابتدا به مشکلات پیش آمده بپردازد. به علاوه شکستن براکت یا سیم ارتودنسی  در اثر خوردن غذاهای چسبناک یا سفت نیز روند مرتب شدن دندان‌ها را آهسته می‌کند.

همکاری بیمار با متخصص ارتودنسی نتایج دلخواه را در مدت زمان برآورد شده به دست می‌دهد. نتیجه مطلوب به دست نمی‌آید مگر آن که بیمار بهداشت دهان و دندان را رعایت کند، جلسه‌های ویزیت و تنظیم سیم بریس را جدی بگیرد و طبق دستور از وسایل ارتودنسی استفاده کند. برای مثال اگر بیمار به جای 20 تا 22 ساعت در روز فقط 12 ساعت از پلاک ارتودنسی نامرئی استفاده کند، زمان بسیار بیشتری باید منتظر مرتب شدن دندان‌ها بماند.

دیگر عامل‌ها

شدت مشکل، سن بیمار، نوع درمان انتخابی و میزان تعهد بیمار بر مدت زمان درمان اثر می‌گذارد. بیولوژی نیز یکی دیگر از عامل‌های تاثیرگذار است. مورد هر بیمار متفاوت با دیگری است و دندان‌های هر بیمار با سرعت مختلفی حرکت می‌کند.

دکتر بهزاد امیری اندی

کوتاه‌تر کردن زمان ارتودنسی

دندان‌ها باید به تدریج و آهسته حرکت داده شود تا نتیجه مطلوب از درمان ارتودنسی به دست آید. البته روش‌های مختلفی برای تسریع درمان یا حداقل جلوگیری از طولانی‌تر شدن آن وجود دارد:

نخست این که باید درمان ارتودنسی را در اولین فرصت ممکن شروع کرد. وضعیت مطلوب این است که کودکان را در 7 سالگی به نزد متخصص ارتودنسی برد.
تشخیص زودهنگام مشکلات دهان و دندان و درمان سریع آنها تفاوت چشمگیری را ایجاد می‌کند.
مراقبت از بریس ارتودنسی برای به اتمام رسیدن درمان در زمان پیش‌بینی شده ضروری است. بیمار باید دندان‌ها را حداقل یک بار در روز نخ بکشد، دندان‌ها را پس از هر وعده غذایی و قبل از خواب مسواک بزند. هدف فقط تمیز نگه داشتن بریس نیست، به خاطر بسپارید که هر چه لثه‌ها سالم‌تر باشد، دندان‌ها سریع‌تر حرکت خواهد کرد. خوردن شکلات و جویدن آدامس و هر خوراکی دیگری که متخصص ارتودنسی درباره آن هشدار داده باشد، اکیداً ممنوع است. این خوراکی‌ها سیم لیگاتور را خم می‌کند یا می‌شکند و باعث ازجا درآمدن برکت‌ها و در نتیجه طولانی‌تر شدن درمان می‌شود.
بیمار باید به محض شکستن هر قسمت از بریس یا شل شدن آن با متخصص ارتودنسی تماس بگیرد و درخواست وقت اورژانسی کند. نکته آخر این که اگر استفاده از کش ارتودنسی لازم باشد، باید تمام وقت از آنها استفاده شود و حتماً هر 24 ساعت یک بار تعویض شود.