ارتودنسی قبل از انجام ایمپلنت (کاشت دندان) یا بعد از آن؟

 

 

تردیدی نیست که ایمپلنت (کاشت دندان) بهترین جایگزین برای دندان‌های غائب است که امروزه دندانپزشکی زیبایی قادر به ارائه آن است، اما اگر بقیه دندان‌ها ردیف و مرتب نباشند، از نقطه نظر زیبایی لبخندی جذاب و زیبا ایجاد نمی‌شود. به همین دلیل کاشت دندان غالباً همراه با روش‌های مختلف ارتودنسی مانند سیم‌کشی دندان‌ها انجام می‌شود. ارتودنسی و ایمپلنت در طرح درمانی بیمار گنجانده می‌شوند تا بیمار از لبخندی بدون نقص برخوردار گردد. حال این سوال پیش می‌آید که آیا بهتر است ارتودنسی قبل از ایمپلنت انجام شود یا بعد از آن؟

 چرا گاهی در درمان ارتودنسی به کاشت دندان نیاز است؟

سیم‌کشی دندان‌ها برای هر سنی مناسب است و می‌تواند تمام مشکلات مربوط به نامرتب بودن دندان‌ها را از به‌هم‌‍فشردگی جزئی دندان‌ها تا اختلال‌های پیچیده بایت و کجی شدید دندان‌ها اصلاح کند. در این بین بیمارانی که چند دندان از دست داده‌اند و تمایل به اصلاح طرح لبخند دارند، باید از هر دو درمان ارتودنسی و کاشت ایمپلنت دندان بهره بگیرند. در چنین مواردی خواسته‌ها و شرایط خاص هر بیمار تعیین کننده اولویت هر یک از این دو درمان است.

ایمپلنت دندان چیست؟

دندان غائب مشکل شایعی است؛ آسیب‌دیدگی یا بیماری منجر به از دست دادن دندان می‌شود. امروزه بیماران بیشتری به دنبال جایگزینی دندان‌های غائب به روش‌هایی چون بریج یا پل دندانی هستند. ایمپلنت دندان از یک پایه (پست) تیتانیومی تشکیل می‌شود که در استخوان فک کاشته می‌شود تا جایگزین ریشه دندان غائب باشد. سپس ایمپلنت دندان به روکش متصل می‌شود تا ظاهر و عملکردی مانند دندان طبیعی داشته باشد.

ایمپلنت کاشته شده در استخوان فک نباید حرکت کند، اما متاسفانه دندان‌های واقعی چندان فرمانبردار نیستند. دندان‌ها به دلایل گوناگونی جابجا می‌شوند و به موازات بالا رفتن سن به سمت جلوی دهان حرکت می‌کنند و روی هم قرار می‌گیرند. سیم‌کشی دندان‌ها برای بسیاری از بیماران راه‌حل مناسبی است که دندان‌هایشان را ردیف و مرتب می‌کند، اما اگر یک یا چند دندان کاشته شده وجود داشته باشد آیا باز هم می‌توان درمان ارتودنسی را شروع کرد؟

باید بگوییم که بله این امکان وجود دارد و هیچ مشکلی برای انجام ارتودنسی نیست، با توجه به شرایط هر بیمار روش‌های مختلفی برای صاف و ردیف کردن دندان‌ها وجود دارد.

دکتر بهزاد امیری اندی

ایمپلنت و ارتودنسی

ایمپلنت انکوریج، پایه‌ی لازم را برای تجهیزات ارتودنسی فراهم می‌کند: تجهیزات ارتودنسی زمانی تاثیرگذار خواهد بود که بتواند نیروی گشتاوری کافی را برای حرکت دادن دندان‌ها به آنها وارد کند. اگر بیمار چند دندان را از دست داده باشد، وسایل ارتودنسی هیچ نگهدارنده‌ای نخواهد داشت. اینجا است که ایمپلنت به کار می‌آید. پس از جایگزین کردن دندان غائب با ایمپلنت، انکور محکمی ایجاد می‌شود که می‌توان بریس یا هر وسیله ارتودنسی لازم برای اصلاح مشکلات بایت و نامرتبی را روی آن قرار داد.
با استفاده از وسایل ارتودنسی فضای لازم برای کاشت دندان ایجاد می‌شود: دندان‌های کنار دندان غائب به سمت فضای خالی ایجاد شده حرکت می‌کند و به این ترتیب فضای کافی برای کاشت دندان باقی نمی‌ماند. در این شرایط متخصص ارتودنسی می‌تواند فضای لازم را با تغییر موقعیت دندان‌های کج شده‌ی کناری ایجاد کند و دندان‌ها را نیز مرتب کند. در نهایت رعایت بهداشت دهان و دندان آسان‌تر می‌شود و عملکرد و ظاهر دندان‌ها بهبود می‌یابد.
برای بستن فضا می‌توان از مینی ایمپلنت استفاده کرد: مینی ایمپلنت برای بستن فضاهای مربوط به دندان‌های غائب به کار برده می‌شود. مینی ایمپلنت یا ایمپلنت (پین تیتانیومی کوچک) مستقیماً در فک قرار داده می‌شود تا به عنوان انکوریج وسایل ارتودنسی عمل کند و نتیجه بهتری از درمان ارتودنسی به دست بیاید.

ارتودنسی قبل از ایمپلنت

اگرچه دندانپزشک می‌تواند دندان‌های کنار ایمپلنت را حرکت دهد، اما معمولاً بهتر است که ابتدا ارتودنسی انجام شود و تمام دندان‌ها مرتب شود. اگر بیمار دندان از دست داده باشد نیز می‌توان موقتاً از دندان مصنوعی برای پر کردن جای خالی استفاده کرد. برخی بیماران باید قبل از کاشت دندان ارتودنسی انجام دهند تا فضای کافی برای دندان جدید فراهم شود و ریشه‌های دندان‌های کناری در موقعیت صحیح قرار بگیرد.

ارتودنسی بعد از ایمپلنت

ایمپلنت را نمی‌توان حرکت داد، اما چنانچه ایمپلنت در محل مناسب کاشته شده باشد، دندانپزشک می‌تواند دندان‌های کناری را با استفاده از ارتودنسی ثابت یا پلاک‌های شفاف ارتودنسی نامرئی حرکت دهد. حتی در صورت وجود چند ایمپلنت نیز منعی برای درمان ارتودنسی وجود ندارد.

اما اگر ایمپلنت در محل مناسب قرار نگرفته باشد و پس از ارتودنسی از ردیف دندان‌ها بیرون بزند، می‌توان آن را پس از اتمام ارتودنسی تعویض کرد. البته نیازی نیست که کل ایمپلنت تعویض شود، فقط کافی است که روکش آن را عوض کرد. حالت دیگر این است که به ایمپلنت دست نزنید و به نتیجه به دست آمده رضایت دهید. همچنین اگر ارتودنسی دندان‌های کنار ایمپلنت را درگیر نکند، می‌توان ایمپلنت را قبل از ارتودنسی انجام داد.

دکتر بهزاد امیری اندی

درمان ترکیبی ایمپلنت و ارتودنسی نامرئی

گاهی اوقات در شرایط اضطراری مجبور می‌شوید که اولویت ارتودنسی را نادیده بگیرید و ابتدا درمان ایمپلنت را شروع کنید. پس از آن که دندان کاشته شد و زمان کافی به آن داده شد تا به استخوان فک جوش بخورد، می‌توان بقیه دندان‌ها را با استفاده از ارتودنسی نامرئی مرتب کرد. چنانچه ارتودنسی نامرئی بر روی ترکیبی از دندان‌های طبیعی و کاشته شده انجام شود، باید این نکته را در نظر گرفت که ایمپلنت در طول درمان حرکت نخواهد کرد؛ ارتودنسی برای بقیه دندان‌ها سودمند خواهد بود و طرح لبخند زیبایی را ارائه خواهد داد، به شرط آن که ایمپلنت در جراحی اولیه در محل مناسبی قرار گرفته باشد.

مراحل درمان ترکیبی ارتودنسی و ایمپلنت:

 ابتدا دندانپزشک وضعیت و نقص‌های زیبایی دندان‌ها را ارزیابی می‌کند، برای این کار شبیه‌سازی دیجیتال یا معمولی بر روی مدل تهیه شده از روی دندان‌های بیمار انجام می‌شود. سپس دندانپزشک با همکاری متخصص ارتودنسی و جراح دهان و دندان بهترین طرح درمانی ممکن را تهیه و اولویت ارتودنسی یا ایمپلنت را مشخص می‌کند. درمان ارتودنسی و جایگزینی دندان‌های غائب با ایمپلنت باید برحسب ضروریات ترمیمی و زیبایی تعیین شده توسط دندانپزشک اولویت‌بندی شود. متخصص ارتودنسی و جراح نیز در زمینه ایجاد فضای کافی برای کاشت دندان و مرتب کردن ریشه‌های دندان‌های مجاور ایمپلنت با دندانپزشک همکاری می‌کنند.

دندانپزشک پس از اتمام دوره ارتودنسی روکش موقت، غالباً متحرک را جایگزین دندان غائب می‌کند. سپس جراح دهان و دندان محل دندان غائب را از نظر وجود فضای کافی و مناسب بودن بافت لثه و استخوان برای کاشت دندان بررسی می‌کند و مدل دیجیتال سه بعدی را تهیه می‌کند تا بتواند محل دقیق قرارگیری ایمپلنت را مشخص کند. پس از جوش خوردن ایمپلنت به استخوان، دندانپزشک روکش را روی آن قرار می‌دهد. در نهایت نیز متخصص ارتودنسی ریتینر یا نگهدارنده مناسب را برای پایداری بلندمدت بایت و مرتب بودن دندان‌ها توصیه می‌کند.